Kaynak teli tüketimi hesabı işletme gider maliyetlerinin kontrolü için önemli sayılabilecek maddeler arasındadır. Gazaltı kaynağında kullandığımız teller (masif-içi dolu veya özlü tel) makaraya sarılı şekilde ambalajlanmıştır ve yaygın olarak 15 - 16 kg ağırlığındadır. Bu makaralardaki tellerin ağırlıkları net olarak belirtilir. Dolayısıyla en basit şekilde uygulamanıza ait temsili bir demo öncesinde ve sonrasında makara ağırlığını ölçerek, yaptığınız demoya ait toplam kaynak teli tüketimini yaklaşık olarak belirleyebilirsiniz. Ancak burada önemli bir detay vardır, o da toplam tüketilen tel miktarı kaynak metali ağırlığını vermez. Bunun nedeni ise kaynak sırasında oluşan sıçrantı, oluşan cüruf ve yanma reaksiyonları sonucu çıkan dumandır ki bunlar da kayıp olarak hesaba katılmalıdır.

Gazaltı Kaynak Yönteminde Kaynak Teli Tüketimi Nasıl Ölçülür?

Bazı üreticiler ürünlerine dair hazırladıkları teknik bilgi formlarında verim oranını (recovery) belirtebilirler. Belirtilmediği durumlarda genel olarak özlü teller için %80-90 (özlü telin öz tipine, karakterine, tasarımına vb göre değişebilmektedir), masif teller için ise %95 oranlarını kullanabilirsiniz. Basit bir örnekle izah edecek olursak; üreticinin özlü tel için belirttiği kayıp miktarı %95 ise bu 100 gram kaynak teli tüketimi sırasında kaynak metali olarak 95 gr’ını almanız gerektiğidir, 5 gr’lık fark kaynak esnasında yanma ve sıçrantı olarak kayıp olarak değerlendirilmelidir.

Bunun yanında daha kesin bir şekilde tel uzunluğundan yola çıkarak da hesaplama yapılabilir. Gazaltı kaynak makinalarında yer alan Akım ayarı yani Amper ayarı düğmesinin fonksiyonu tel hızının artıp azalmasına bağlı olarak belirlenmektedir. Özetle tel hızını arttırırsanız amper değeri artacak, tel hızını düşürürseniz amper değeriniz düşecektir. Tel hızının gösterim değeri m/dk yani dakikada sürülen tel uzunluğunu vermektedir. Yine basit bir örnekle eğer gazaltı kaynak makineniz üzerindeki amper değerinizi temsil eden tel hızı göstergenizi 8 değerine getirirseniz bu 1 dakikada 8 metre kaynak teli tüketiminde bulunduğunuz anlamına gelmektedir.

Kesintisiz bir kaynak uygulaması örneği olarak uzun metrajlı kaynak demosunu örnek alalım. 1 metrelik bir parçada köşe kaynağı yapıyorsunuz ve ideal kaynak için belirlediğiniz tel hızı değeri 8 metre/dakika. Kaynağa başlama ve bitiş süreniz 2 dakika olduğunu varsayarsak, bu demonuzda toplamda 16 metre kaynak teli tükettiğinizi görebilirsiniz. (Tabii burada makinanızın tel sürme ünitesinin sorunsuz çalıştığını ve kalibrasyonlu olduğunu varsayıyoruz.) Kullanmakta olduğunuz tel markası, modeli ve çapına bağlı olarak üreticiden elinizdeki tam bir makarada toplam kaç metre kaynak teli olduğunu öğrenebilirsiniz. Yine temsili olarak üreticinin elinizdeki SG-2 standardındaki 0,80 mm çapındaki telin 15 kg’lık tam bir makarasında 4000 metre tel olduğunu belirttiğini düşünelim. Örneğimizin başında kullandığımız 1 metrelik parçanızın köşe kaynağında 16 metre tel kullandığınızı hesaplamıştık. Bu durumda 4000 / 16 = 250, yani bir makara ile 250 adet 1 metrelik kaynak uygulamanızı tamamlayabileceğinizi hesap edebilirsiniz.

Bu tür hesaplamalar genel olarak karmaşık gibi görünse de işletmenizdeki veya projelerinizdeki maliyet hesaplamalarının yapılabilmesi adına oldukça önemlidir. Kaynak uygulamanızdan önce tedarik etmeniz gereken kaynak teli tüketimi miktarını bulmak veya müşterilerinize belirtmek zorunda olduğunuz teklifler içerisinde maliyet kalemlerinizi belirtmek adına sıklıkla gerekliliğini gördüğümüz hesaplamalardır.

İlginizi çekebilir:

Tel Besleme Problemlerinin Gazaltı Kaynağına Etkisi